DW News, Alman kamu devletine ait uluslararası yayıncı Deutsche Welle tarafından yayınlanan küresel bir haber TV programıdır.
UDOFED-DW NEWS RÖPORTAJ METNİ
SORU : Bize "döner"i Avrupa Birliği´nde Türkiye´nin geleneksel bir ürünü olarak tescil ettirme girişiminiz hakkında bilgi verebilir misiniz? ("geleneksel özellik garanti" / TSG) - Bunu yapma sebebi ve amacı hakkında bilgi verebilir misiniz? Döner neden özel bir marka korumasına ihtiyaç duyuyor?
CEVAP : Öncelikle şunu belirtmek isterim; bu süreç, ilk defa Döner sektöründe global düzeyde bir sivil toplum kuruluşu olan Uluslararası Döner Federasyonunun kurulması ile başlamıştır. Gıda güvenliği ve toplum sağlığını öncelemek, tarihsel ve kültürel sorumluluk bilinci bize, dönerin AB komisyonunda tesciline uzanan bir yol haritası oluşturdu. Buradan hareketle kısaca bahsetmek gerekir İse ;
2019 yılında üniversiteler, sivil toplum kuruluşları, ve ilgili kurumlar ile Dönerin akademik düzeyde çalıştayını gerçekleştirdik.
Dönerimizi Türkiye somut olmayan kültürel miras ulusal envanterine kayıt ettirdik .Ekibimiz (UNESCO) dünya somut olmayan miras listesine kayıt ettirmek için çalışmalarını sürdürüyor. 2021 yılında Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından geleneksel ürün adı olarak DÖNER tescil edildi.
Ve bugün geldiğimiz nokta, başvurumuz neticesinde Geleneksel ürün adımız olan DÖNER 24.04.2024 tarihinde AB komisyonu tarafından tescil edildi. Tabi 3 aylık askı sürecinin ardından itiraz olmaması durumunda bu tescil kesinleşecek.
Tüm dünyada her gün yaklaşık 500milyon insanımız DÖNER tüketiyor. Bizim için dünyanın en sessiz ve sinsi terörü gıda terörüdür. Başta da ifade ettiğim gibi UDOFED olarak gıda güvenliği ve toplum sağlığını her türlü ticari menfaate karşı önceleyen ve önemseyen bir sivil toplum kuruluşu olduk.Bu minvalde geleneksel lezzetimiz olan DÖNERİ ;taklit, tağşiş ve hileye karşı muhafaza ederek ,sektörde var olan sorunları çözmek için çalışıyoruz.
SORU : Dönerin hazırlanması için detaylı standartlar belirlediniz - bize bu standartlar hakkında daha fazla bilgi verebilir misiniz, nedir bu standartlar?
CEVAP :Aslında döner geçmişten bugüne geleneksel olarak aynı teknikle hazırlanır ve pişirilir. Standartlar yüzyıllar önce belirlenmiştir,biz sadece günümüz dünyasında geleneksel lezzetin fiziksel ve kimyasal formunu korumak suretiyle inove ederek DÖNER adıyla tescil ettirdik.
SORU : Döner neden standartlaştırılmalı? Şu anda AB´de dönerin hazırlanışında ne gibi sorunlar var?
CEVAP : Şöyleki; belirli bir standardı olan ürünü kontrol ve muhafaza etmek çok daha kolaydır. Sadece AB de değil dünyanın heryerinde gıda terörü toplum sağlığını özellikle gelecek nesilleri tehdit ediyor.UDOFED olarak biz gıda konusunda toplumda daha fazla farkındalık oluşturmayı ve kontrol mekanizması içerisinde sivil toplum kuruluşlarının daha fazla etkin rol almasını istiyoruz.
SORU : Türkiye´deki döner ile Almanya´da satılan döner arasındaki fark nedir?
CEVAP : Almanyanın ve Avrupanın Döner ile tanışma hikayesi, geçmişte Türk işçilerin göç etmesiyle başlamıştır. Bugün DÖNER ,Almanya ve Türkiye arasında kültürel entegrasyonun bir simgesi olmuştur .İnsanlar yaşamlarını kolaylaştırmak için göç ettikleri topluma entegre olmak durumunda kalabilirler.Bu durum dönerde geleneksel lezzet formunun değişimine yol açmış olabilir.Bir diğer husus dönerin sunum şekli ki; bizim bu konuda bir standartlaştırma talebimiz yok.
SORU : Marka tesciliniz başarılı olursa döner olarak artık kabul edilmeyecek şeyler nelerdir?
CEVAP : Biz UDOFED olarak, DÖNER üretimi ile ilgili tüm proseslere uyulmak suretiyle geleneksel ürün adı ile anılmasını temenni ediyoruz. Tüm çalışmalarımızı bu yönde sürdürüyoruz.
SORU : Bu tescil ile, bu standartlara uymayan Almanya ve diğer AB ülkelerindeki döner üreticilerine ne olacak?
CEVAP : Evet sanırım beni biraz sıkıştırmaya çalışıyorsunuz.Açıkçası biz Almanyada DÖNER adı altında üretim yapan işletmelerin ,belirlemiş olduğumuz standartlara uyma konusunda hassasiyet göstermelerini bekliyoruz .Anayurdu TÜRKİYE olan Geleneksel lezzetimiz olan DÖNERE, başta Almanya olmak üzere tüm Avrupada faaliyet gösteren STK ve üreticilerden destek bekliyoruz.
SORU : Dönerin böyle bir tanınma alması durumunda Türkiye ve Türk döner üreticileri için ne gibi faydalar olacak?
CEVAP : UDOFED olarak ;Türkiye ve Türk üreticiler için ,Geleneksel ürün adı DÖNERE küresel ölçekte bir kimlik kazandırmış olacağız .Ortak paydamız olarak gördüğümüz milli değerimiz dönerin ,kalite ve standartlarının korunması için UDOFED çatısı altında güç birliği yapmak en büyük faydayı sağlayacaktır.
SORU : Döner bu alanda tescillenen (TSG) ilk Türk ürünü olacak - bu ne kadar önemli?
CEVAP : Evet son derece önemli çünkü; Dönerin ülkemiz adına tescili ile birlikte anayurduna olan ihracat talepleri artacak kazanan Türkiye olacaktır. Tüm dünyada en fazla tüketilen fast-food ürünü DÖNERDİR.
Fakat Döner adıyla bir dünya markası yoktur, sebebi ise sektördeki dağınıklık ve denetimsizlik. .AB tarafından Tescil edilmesi bizim için bir başlangıç olacak ve döner bir dünya markası haline gelecektir. Uygun olmayan üretim tesisleri ve satış noktaları uygun hale getirilecektir. Toplum sağlığı ve gıda güvenliğini önceleyen denetlenebilir üretim tesislerinin ve satış noktalarının sayısı artacaktır. Küresel ölçekte Sektörün tüm dinamikleri daha fazla etkileşimde bulunacak ,marka değeri ve pazar payı artacaktır. Döner yan sanayisi ile birlikte Tüm dünyada tek başına istihdam sağlamaktadır. Sürdürülebilir ve geliştirilebilir iş modelleri ile daha fazla insana istihdam sağlanacaktır.
Kısacası; standartları belirlenmiş, gıda güvenliğine uygun, toplum sağlığını önemseyen bir anlayışla yapılan işin en başta ülkemize ve milletimize fayda sağlayacağı kanaatindeyiz.
UDOFED Başkan Yrd.
Yusuf EFİLOĞLU